آموزش دف در کرج

دف

دف سازی کوبه ای است که دارای حلقه ای چوبی می باشد که روی آن پوست نازکی کشیده‌اند و با ضرب انگشت نواخته می‌شود. این ساز از دایره بزرگتر است.

دف در دوره اسلامی در ایران برای پشتیبانی از سازها به لحاظ حفظ وزن استفاده می‌شده و یکی از ارکان اصلی اهل عرفان بوده است. دکتر محمد معین کلمه دف را مشتق کلمه عبری تف به معنای کوبیدن می‌داند. صدا گرفتن از دف در استودیو کاری بسیار مشکل است. همچنین دف و نی از ابزار سماعر(قص صوفیانه) نیز می‌باشند.

ساز دف امروزه مورد علاقه بسیاری از نوازندگان موسیقی ایرانی قرار گرفته و در موسیقی سنتی ما جایگاهی درخور پیدا نموده است. از نوازندگان معروف دف می‌توان به بیژن کامکار و مسعود حبیبی اشاره کرد. استفاده از این ساز همچنین در موسیقی‌های بومی ایرانی مانند موسیقی کردستان و آذربایجان نیز مرسوم است.

پروسه یادگیری دف

کلاف اصلی دف، بدنه‌ای استوانه‌ شکل و کوتاه از جنس چوب است که در یک طرف آن پوست حیوانات یا پلاستیک کشیده‌ شده‌ است.

ابتدا و انتهای قاب اصلی با برش زاویه‌دار (اصطلاحا برش فارسی) به هم چسبیده می‌شوند و ضخامت یک سمت از کلاف با تراشیدن چوب کمتر شده و پوست روی این لبه می‌چسبد و با گل‌میخ محکم می‌شود.

ساختمان دف را می توان به اجزای زیر تقسیم کرد:

کلاف اصلی

پوست

حلقه‌ها

گل‌میخ‌ها

کمانه

کمانه حلقه ای چوبی است با عرض ۵ الی ۶.۵ سانتی متر با دایره ای به قطر ۵۰ الی ۶۰ سانتی متر می‌باشد. ضخامت چوب از طرف پوست، به ۲ الی ۳ میلیمتر و از طرف پشت به ۱.۵ سانتی متر می‌رسد.

در صورتی که کمانه به شکل دایره ساخته شده و از تقارن کامل برخوردار باشد و پوست از طرفین یکسان کشیده شود، ساز صدای بسیار مطلوبی خواهد داشت. روی قسمت پشت چوب، یک فرو رفتگی ایجاد می‌گردد که محل استقرار انگشت شست می‌باشد و اصطلاحا آنرا شستی می‌گویند.

پوست

پوست مصنوعی

پوست مصنوعی نسبت به پوست های طبیعی خواصی دارد که از جمله آن می‌توان به

داشتن کوک ثابت

قابلیت کوک با نت برای هر دف معین

یک دستی ضخامت سطح پوست دف

یک دستی کشش و یک دستی مواد سازنده در کل پوست

عدم جذب رطوبت در نتیجه عدم تغییر حالت بر اثر آن

عدم تغییر کوک در حال اجرا

تاب بر نداشتن کمانه به دلیل کشش یک سان پوست

صدای استاندارد شده

تجزیه نشدن توسط باکتری ها و میکروب ها

نداشتن بوی نا مطبوع

عدم افت ارزش ساز به دلیل عدم افت کیفیت پوست آن

پر طرفدار تر از سازهایی با پوست طبیعی

پوست طبیعی

برای ساختن دف با پوست طبیعی، از پوست حیواناتی همانند گوسفند، بز، آهو و میش استفاده می‌گردد. پوست مناسب پوستی است که کهنه باشد. برای امتحان، اگر به پوستی آب بزنیم و از آن بوی نامطبوع ساطع نشود، پوست کهنه است.

پوست باید به خوبی دباغی شده باشد، یعنی ضخامت تمام نقاط آن یکسان باشد. برای دباغی پوست نباید از موادی همانند آهک که در صنایع چرم سازی به کار می‌رود، استفاده شود. بلکه باید در آب خوابانده شود و به مرور زمان موها را از پوست جدا نمود. آهک و مواد شیمیایی که در چرم سازی به کار می رود. چربی پوست را از بین می‌برند و در صدای آن تاثیر بدی می‌گذارند.

حلقه

در جدار داخل کمانه، میخ ها قلاب مانندی تعبیه می‌گردد که روی آنها حلقه های فلزی ۳ تایی یا ۴ تایی و با فاصله ۳ سانتی متر از پوست و ۱ سانتی متر از دسته پهلویی نصب می‌گردند.

گل میخ

به منظور مهار کردن و نگاه داشتن پوست روی کمانه در قسمت پشت، روی ضخامت ۱.۵ سانتی متری، کمانه پوست را به وسیله ی میخ های سر تخت ( شبیه به پونز ) مهار می‌کنند.